بررسی کمیسیون ماده 7 شهرداری؛ مرجع تشخیص نوع استفاده از اراضی شهری

کمیسیون‎ ماده 7 یا تشخیص باغات، بر اساس آیین نامه اجرایی مکلف شده تا جهت تشخیص باغ بودن یا نبودن و ضرورت قلع درختان، به درخواست مالک و ذی‎نفع با توجه به سوابق و مدارک موجود رسیدگی نموده و نظر خود را حداکثر ظرف مدت یک ماه صادر و به ذی‎نفع ابلاغ می‌کند.

کمیسیون ماده 7 چیست؟

با گسترش شهرنشینی و افزایش ساخت و ساز، حفظ درختان و محیط زیست بیشتر از گذشته اهمیت پیدا کرده و به همین دلیل در یکی از مواد شهرداری یعنی ماده 7 به آیین نامه حفظ و گسترش فضای سبز پرداخته شده است. هدف از این آیین نامه نظارت بر حسن اجرای قانون و تشخیص باغات است. به طور کلی اطلاع از کمیسیون‌های مهم شهرداری مانند کمیسیون ماده 100 می‌تواند شما را از انجام کارهایی که خلاف قانون هستند آگاه کند. در این راستا تصمیم گیری برای تمام درخواست‌ها در زمینه هرس و قطع درختان، توسط اعضای کمیسیون ماده 7 انجام می‌گیرد. یعنی اگر فرد یا سازمانی بدون هماهنگی با کمیسیون ماده 7 اقدام به هرس یا قطع درختی کند، خلاف قانون عمل کرده و مطابق قانون با او برخورد خواهد شد. در ساخت و ساز نیز تمام سازندگان و مالکان ساختمان‌های در حال ساخت نباید هیچ‌گونه آسیبی به درختانی که در مجاورت ملک آن‌ها است وارد کنند. همچنین باید از تخلیه مصالح ساختمانی در بستر درختچه‌ها و درختان جلوگیری شود چرا که مانع رسیدن آب و ایجاد شرایط نامطلوب برای درختان خواهد شد.

اعضای کمیسیون ماده 7 شهرداری چه کسانی هستند؟

اعضای کمیسیون ماده 7 شهرداری اعضای این کمیسیون عبارتند از:

• نماینده شورای اسلامی شهر که با انتخاب رئیس شورای شهر مشخص می‌گردد.
• نماینده شهرداری ترجیحا معاون شهرسازی یا معاون خدمات شهری که توسط شهردار انتخاب می‌شود.
• مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز و در صورت نبود سازمان پارک‌ها و فضای سبز در شهرداری، مسئول فضای سبز شهرداری به طور کلی برای رسمیت یافتن جلسه کمیسیون لازم است تا حضور اعضا به حد نصاب برسد. حد نصاب در جلسات کمیسیون ماده 7 حضور تمامی 3 عضو کمیسیون است. یعنی در صورتی که یکی از اعضا حضور نداشته باشد بدون اعلام نظر او جلسه رسمیت لازم برای دادن رای را ندارد. پس برای تصمیم گیری این کمیسیون، حضور تمام اعضا و موافقت اکثریت آن‌ها لازم است.

وظایف کمیسیون ماده 7 شهرداری چیست؟

همانطور که در ابتدا گفتیم کمیسیون ماده 7 شهرداری وظیفه نظارت بر اجرای قانون و همچنین تشخیص باغات در محدوده شهری را برعهده دارد. این کمیسیون به صورت واحدی مستقل از شهرداری بوده و حتی اگر خود شهرداری بخواهد درختی را قطع کند باید درخواست خود را به کمیسیون ماده 7 اعلام کند. کمیسیون ماده هفت براساس آیین نامه اجرایی قانون دارای صلاحیت‌ های زیر است: بررسی صدور مجوز قطع، جابجایی و سربرداری درختان در معابر و اماکن شهری دولتی و خصوصیاعلام نظر برای صدور پروانه ساختمانی در عرصه‌های با مساحت بیشتر از 500 مترمربع که در محدوده شهر قرار گرفته‌ اند. تشخیص باغات طبق بند “د” ماده 1 آیین‌نامه اجرایی قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها، زمانی یک محل را باغ می‌ نامند که دارای یکی از خصوصیات زیر باشد:

1. دارا بودن حداقل 500 مترمربع مساحت، در صورت وجود بنا و مستحدثات در زمین به طور متوسط در هر 16 مترمربع محوطه باز خارج از ساختمان یک اصله درخت و در صورت نداشتن سابقه احداث بنا به طور متوسط هر 25 مترمربع یک اصله درخت مثمر، غیر مثمر یا ترکیبی از آن‌ها کاشته شده باشد. قطع کردن و امحای درختان موجب عدم احتساب تعداد درختان کسر شده در آمار (که در این بند لحاظ شده) نخواهد بود.
2. داشتن سند مادر یا سند مالکیت پیش از تفکیک به‌ عنوان باغچه، باغ، باغ عمارت و زمین مشجر.
3. دارا بودن سابقه رای دایر باغ، دایر باغچه، دایر مشجر از کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری.
4. محل‌ هایی که در حریم شهر توسط وزارت جهاد کشاورزی باغ شناخته شده و سپس در طرح‌ های توسعه شهری جدید به محدوده‌ های شهری الحاق گردیده‌اند.
5. محل‌ هایی که طبق تشخیص شورای اسلامی شهر باغ شناخته شوند.

نحوه رسیدگی کمیسیون ماده 7 شهرداری

کمیسیون ماده 7 یا تشخیص باغات، بر اساس آیین نامه اجرایی مکلف شده تا جهت تشخیص باغ بودن یا نبودن و ضرورت قطع درختان، به درخواست مالک و ذینفع با توجه به سوابق و مدارک موجود رسیدگی نموده و نظر خود را حداکثر ظرف مدت یک ماه صادر و به ذینفع ابلاغ می‌کند. برای مثال اگر شما قصد قطع درخت در زمین شخصی خود را دارید باید قصد خود را همراه با ادله و دلایل موجود، برای اخذ مجوز به کمیسیون تشخیص باغات ارائه دهید. بعد از طرح این درخواست، کمیسیون ماده 7 جلسه تشکیل داده و به درخواست شما رای می‌ دهد.

چگونگی اعتراض به آرای کمیسیون ماده 7 شهرداری

اعتراض به رای کمیسیون ماده 7 شهرداری شاید برایتان سوال باشد که اگر کمیسیون با درخواست شما برای قطع تعدادی از درختان در زمینی که مالکش هستید موافقت نکرد، چطور باید به این رای اعتراض کرده یا خواستار تجدید نظر در آن شوید. در ابتدا رای کمیسیون بدوی ماده 7 ظرف 15 روز از تاریخ ابلاغ آن، قابل تجدید نظرخواهی در کمیسیون تجدید نظر است. اما پس از رای قطعی کمیسیون ماده 7، افراد مقیم ایران تا سه ماه و افراد مقیم خارج تا شش ماه از تاریخ ابلاغ می‌ توانند در دیوان عدالت اداری به رای کمیسیون ماده 7 اعتراض کنند. که دو حالت ممکن است رخ دهد: رد شکایت: در صورت رد شکایت تا 20 روز امکان تجدید نظرخواهی به رای در شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری وجود دارد. ورود شکایت: منظور این است که دیوان عدالت اداری شکایت را وارد دانسته و در این حالت پرونده مجدد به کمیسیون هم عرض جهت رسیدگی با رعایت موارد اعلامی که در رای دیوان عدالت اداری آورده شده است ارسال می‎گردد.

معیارهای تشخیص باغ توسط شوری شهر یا کمیسیون ماده 7 چیست؟

معیارها تشخیص باغ توسط شورای شهر یا کمیسیون ماده 7برابر بند «د» از ماده یک آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها، معیارهای باغ بودن یک ملک به قرار زیر هستند: 1. داشتن حداقل 500 متر مربع مساحت. در صورت وجود بنا و مستحدثات در زمین به طور متوسط در هر شانزده متر مربع محوطه باز خارج از ساختمان یک اصله درخت. و در صورت عدم سابقه احداث بنا به طور متوسط هر بیست وپنج متر مربع یک اصله درخت مثمر و یا غیر مثمر و یا ترکیبی از آنها غرس شده باشد. قطع و امحای درختان موجب عدم احتساب تعداد درختان کسر شده در آمار (لحاظ شده در این بند) نخواهد بود. 2. دارا بودن سند مالکیت ویا سند مادر قبل از تفکیک به عنوان باغ،باغچه،زمین منجر و باغ عمارت. 3. دارا بودن سابقه برای دایر باغ ،دایر باغچه ،دایر مشجر از کمیسیون ماده دوازدهم قانون زمین شهری 4. محلهایی که در حریم شهر توسط وزارت جهاد کشاورزی باغ شناخته شده‎اند. 5. محلهایی که به تشخیص شورای اسلامی باغ شناخته می‎شوند.

شرایط تصویب قطع درختان در کمیسیون تشخیص باغات

براساس ماده 5 آئین نامه اجرائی لایحه اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبزشهری مصوب 1388/05/13 مالکین باغات و محل‎های مشمول قانون در صورت وجود یکی از شرایط زیر می‎توانند با موافقت شهرداری (مرجع تشخیص آن کمیسیون تشخیص باغات یا کمیسیون ماده 7 شهرداری) نسبت به قطع درخت اقدام نمایند. درخت به علت آفت‎زدگی یا بی آبی و یا علل غیر عمد دیگری خشک شده باشد و یا علت سقوط آن برود با شرط غرس درخت به میزان دو برابر محیط بن درخت بلامانع است. درخت یا درختان غیرمثمری که به بهره‎وری رسیده باشد (حداقل محیط بن 50 سانتیمتر باشد) و مالک به قصد انتفاع از چوب آن درخواست قطع را نماید، دراین صورت می‎بایست به‎جای آن، درخت دیگری غرس شود و درصورتی که شهرداری تمایل برحفظ درخت داشته باشد می‎بایست بهای عادله چوب را با توافق با مالک پرداخت کند و درصورت اختلاف در قیمت درخت براساس نظر کارشناس رسمی دادگستری عمل می‎گردد. درخت در محل احداث ساختمان یا مسیر راه واقع و یا مانعی برای انجام امری که ضرورت اجرای آن برای شهرداری احراز شده است محسوب شود. در مورد اصلاح یا احیا درخت و سایر موارد پیش بینی نشده‌ای که قطع درخت ضرورت دارد.

حد نصاب رسمیت تصمیم‌گیری در جلسات کمیسیون تشخیص باغات

برای رسمیت یافتن جلسات کمیسیون تشخیص باغات (موضوع ماده 14 قانون حفظ و گسترش فضای سبز)، حضور هر سه عضو کمیسیون الزامی است. بدون حضور تمام اعضا، جلسه فاقد رسمیت بوده و تصمیم‌گیری قانونی نخواهد بود. در عین حال، برای اتخاذ تصمیم و اعلام نظر کمیسیون، موافقت اکثریت اعضای حاضر کافی است. به عبارت دیگر، پس از تشکیل جلسه با حضور کامل اعضا، رأی اکثریت برای تصویب تصمیم کمیسیون کفایت می‌کند.

ملاک‌های تشخیص باغ بودن ملک طبق قانون فضای سبز شهری

براساس بند (د) ماده 1 آیین‌نامه اجرایی لایحه اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهری، به زمینی عنوان «باغ» اطلاق می‌شود که حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشد:

1. داشتن حداقل 500 مترمربع مساحت.
2. در صورت وجود بنا و مستحدثات در زمین، به‌طور متوسط در هر 16 مترمربع فضای باز خارج از ساختمان، یک اصله درخت کاشته شده باشد.
3. در صورت نداشتن سابقه احداث بنا، به‌طور متوسط در هر 25 مترمربع از زمین، یک اصله درخت (مثمر یا غیرمثمر یا ترکیبی از آن‌ها) غرس شده باشد.

نکته: قطع یا امحای درختان باعث کسر آن‌ها از آمار محاسبه‌شده در بند فوق نخواهد شد. سایر معیارهایی که می‌توانند مبنای تشخیص باغ بودن ملک قرار گیرند عبارتند از:

• وجود سند مالکیت یا سند مادر که در آن ملک با عنوان «باغ»، «باغچه»، «زمین مشجر» یا «باغ‌عمارت» ثبت شده باشد.
• وجود رأی کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری با عنوان دایر بودن «باغ»، «باغچه» یا «زمین مشجر».
• شناخته‌شدن ملک به‌عنوان باغ توسط وزارت جهاد کشاورزی در اراضی واقع در حریم شهر.
• تأیید شورای اسلامی شهر مبنی بر باغ بودن ملک.

بیشتر مطالعه کنید: کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری خلاصه مطلب: اگر در فرآیند ساخت‌وساز یا نوسازی ساختمان خود با وجود درخت مقابل درِ پارکینگ روبه‌رو شده‌اید، توجه داشته باشید که قطع این درخت بدون مجوز، حتی در ملک شخصی، می‌تواند شما را با جریمه‌های سنگین قانونی مواجه کند. برای حل این مشکل، باید به کمیسیون ماده 7 شهرداری مراجعه کنید. این کمیسیون پس از بررسی موقعیت ملک، نوع درخت، تعداد و سایر شرایط، مجوز قطع درخت را (در صورت احراز ضرورت) صادر می‌کند. در این مقاله سعی کردیم به‌صورت کامل به موضوع کمیسیون ماده 7 شهرداری و ضوابط قانونی مربوط به قطع درخت در املاک شخصی بپردازیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب، اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب کرده باشید. برای مشاوره حقوقی تخصصی در خصوص کمیسیون‌های شهرداری، قطع درختان و موانع حقوقی ساخت‌وساز می‌توانید با وکلای باتجربه ما در موسسه حقوقی دادآوید رسا تماس بگیرید: 021-26309692 021-26309694